"Fordon dla Niepodległej" jako jedna z form przekazu historycznego
Joanna Ratajczak
nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie i wychowania do życia w rodzinie
SP nr 9, Bydgoszcz, Fordon
W listopadzie zawsze kierujemy nasze myśli ku pamięci o wolnej Polsce. Wspominamy tym samym bohaterów, którzy zabiegali o niepodległość naszej Ojczyzny.
W związku z tym, jak tylko pojawiła się możliwość realizacji projektu w ramach Kooperacji Fordon 2022 finansowanego przez Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, od razu pomyślałam o stworzeniu czegoś wyjątkowego dla dzieci z Fordonu z okazji Narodowego Święta Niepodległości. O współpracę poprosiłam Teatr Kameralny w Bydgoszczy. Uczniowie z Koła Młodego Historyka oraz wolontariusze ze Szkolnego Koła Wolontariatu działających przy Szkole Podstawowej nr 9 w Bydgoszczy wyrazili swoją chęć i gotowość do udziału w moim autorskim projekcie „Fordon dla Niepodległej”.
Pod okiem pedagoga teatru, pani Karoliny Suchodolskiej i pisarki oraz aktorki, pani Anny Mochalskiej rozpoczęliśmy spotkania przygotowujące wydarzenie teatralne dla dzieci sześcioletnich z fordońskich szkół i przedszkoli. Uczniowie systematycznie zaczęli spotykać się na ruchowych ćwiczeniach teatralnych oraz pracy z tekstami o tematyce patriotycznej. Ćwiczenia teatralne służyły nauce posługiwania się aparatem mowy, a pracując ciałem uczniowie wchodzili w różne role. Uczyli się w ten sposób współpracy w grupie oraz właściwego odpowiadania i reagowania spontanicznie na zachowania kolegów na scenie. Pani Anna Mochalska czuwała nad sferą scenariusza. Przeprowadziła warsztaty tematyczne i podzieliła się swoim doświadczeniem pisania tekstów na przedstawienia teatralne. Tym samym poszerzyła wiedzę i umiejętności uczniów do artykułowania wypowiedzi, które mają charakter sprawczy. Uczniowie przekonali się, że mogą mieć wpływ na dokonywanie zmian w swoim otoczeniu. Mogą swoją wiedzą w prosty sposób dzielić się z innymi, szczególnie z młodszymi kolegami, dla których są autorytetem. Z kolei pod okiem pani Karoliny Suchodolskiej bezpośredni uczestnicy projektu w czasie warsztatów opracowali warstwę performatywną i teatralną wydarzenia. Do stworzenia oprawy plastycznej akcji teatralnej, czyli scenografii, którą tworzyli uczestnicy bezpośrednio, zaprosiliśmy nauczycielkę plastyki z naszej szkoły, panią Agatę Zajdel-Banach. Warsztaty plastyczne umocniły poczucie sprawczości wśród uczniów. Namalowali oni litery, które były częścią scenografii tworzącej trzy wyrazy ”WOLNA FLAGA POLSKA”. Do układania z tych liter słów na scenie z pomocą uczniów tworzących widowisko były zapraszane dzieci sześcioletnie spośród publiczności. Wydarzenie teatralne było wystawiane sześciokrotnie, aby jak największa grupa dzieci z Fordonu mogła uczestniczyć w przygotowanym specjalnie dla nich widowisku. Chodziło również o to, aby publiczność nie była zbyt liczna i aby mogła wejść w interakcję z prowadzącymi. Rozpoczynając realizację projektu zdecydowaliśmy się bowiem na formę teatralną, jaką są performacje, w której to uczeń jest zarazem twórcą, narzędziem jak i materią sztuki.
Niesamowitym doświadczeniem dla uczniów w trakcie realizacji projektu było spotkanie w teatrze, podczas którego uczniowie tworzyli własny scenariusz. Wcześniej jednak zwiedzili teatr i poznali jego najskrytsze zakamarki. Odwiedzili dział administracyjny, techniczno-produkcyjny, pracownię krawiecką i modelarską, salę prób, studio nagrań oraz garderobę. Byli również za sceną i pod sceną oraz na widowni. W niektórych z tych miejsc mieli okazję spotkać się z pracownikami teatru, poznać ich pracę, porozmawiać i zadać pytania.
Godziny prób i przygotowań pod okiem aktorek i nauczycieli przerosły nasze oczekiwania. Zadowolenie wśród odbiorców było ogromne, a satysfakcja wśród uczniów wcielających się w role aktorów niesamowita. Każdy mający styczność z projektem otrzymał pamiątkowy upominek, zapinkę oraz ołówek z hasłem „Fordon dla Niepodległej”. Przygotowane wydarzenie w prosty, dostępny i atrakcyjny sposób przybliżyło dzieciom z fordońskich zerówek tematykę odzyskania przez Polskę niepodległości. Zwróciło uwagę na celebrowanie rocznic ważnych zarówno dla całej naszej Ojczyzny jak i tej naszej Małej Ojczyzny, w której mieszkamy, uczymy się i poznajemy nasze korzenie. Wszystko po to, aby nigdy nie zabrakło w nas pamięci o bohaterach, szacunku to tego co mamy oraz przekonania kim jesteśmy i do czego dążymy.